اثر اسید سالیسیلیک و متیل جازمونات بر بهبود تحمل پسته به خشکی در شرایط درون شیشه ای

پسته گیاهی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار گرفته است. شوری خاک و آب آبیاری، کمبود نسبی آب در مناطق خشک و نیمه خشک از عواملی هستند که افزایش سطح زیر کشت این گیاه را محدود ساخته است. کاهش بارندگی و کم شدن آب در دسترس برای کشاورزی در سال های اخیر سبب شده است که پژوهش های کشاورزی به سمت استفاده از تنظیمکننده های رشد جهت افزایش تحمل به خشکی گیاهان سوق داده شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و متیل جازمونات در غلظت های مختلف (هر یک در چهار سطح) بر افزایش تحمل پسته یقزوینی به خشکی تحت شرایط درون شیشه ای در پتانسیل های اسمزی 0/77-, 0/84-, 0/91-, 0/98- و 1/05- مگاپاسکال ایجاد شده توسط سطوح مختلف آگار به ترتیب 8، 10، 12، 14 و 16 گرم درلیتر ، به صورت آزمایش فاکتوریل (7*5) و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی و انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که شاخص های رویشی مانند تعداد برگ، وزن تر شاخساره و وزن تر ریشه تحت تنش به صورت معنی داری کاهش یافت، اگرچه تنش خشکی اثر معنی داری بر طول شاخه نداشت. بیشترین تعداد برگ و وزن تر شاخساره مربوط به کاربرد متیل جازمونات در غلظت 50 میکرومولار بود. کاربرد تمام غلظت های اسید سالیسیلیک باعث کاهش تعداد برگ، وزن تر شاخساره و وزن تر ریشه شد. استفاده از این ترکیبات اثر معنی داری بر طول شاخه نداشت. بیشترین میزان پرولین در بالاترین سطح خشکی (1/05- مگاپاسکال) ایجاد شد. همچنین بیشترین میزان پرولین مربوط به کاربرد غلظت 0/3 میلی مولار اسید سالیسیلیک بود. اگرچه کاربرد متیل جازمونات سبب افزایش پرولین شد اما این افزایش معنی دار نبود. افزایش پتانسیل اسمزی محیط کشت منجر به کاهش میزان کلروفیل آ، ب، آ+ب و کارتنوئید شد. کاربرد متیل جازمونات در غلظت 200 میکرومولار سبب بیشترین افزایش در میزان کلروفیل های آ وب نشان داد. بیشترین میزان کارتنوئید با استفاده از متیل جازمونات در غلظت 50 میکرومولار حاصل شد. کاربرد کلیه ی غلظت های اسید سالیسیلیک سبب کاهش همه ی رنگیزه های کلروفیلی و کارتنوئید شد. میزان مالون دی آلدهید تحت تأثیر تنش خشکی و کاربرد متیل جازمونات قرار نگرفت ولی با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک، میزان آن نیز افزایش یافت. میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز با افزایش پتانسیل اسمزی محیط افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز مربوط به کاربرد متیل جازمونات 200 میکرو مولار و اسید سالیسیلیک 0/1 میلی مولار بود. استفاده از اسید سالیسیلیک 0/3 میلی مولار سبب بیشترین فعالیت آنزیم های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، می توان نتیجه گیری نمود که استفاده از غلظت 50 میکرومولار متیل جازمونات باعث بهبود وضعیت پسته تحت شرایط تنش پتانسیل اسمزی می شود. همچنین استفاده از اسید سالیسیلیک با غلظت به کار رفته در این پژوهش سبب حساسیت پسته به تنش خشکی می گردد.